MIGRANT INTEGRATION POLICY INDEX 2015 (MİPEX GÖÇ VE ENTEGRASYON POLİTİKALARI GÖSTERGELERİ-2015-  Yeni Entegrasyon Politikaları: Kim yararlanıyor?)

Yeni Entegrasyon Politikaları: Kim Yararlanıyor? (MİPEX 2015) ülkelerin Göç ve Entegrasyon politikalarını değerlendirmek için yıllık olarak  geliştirilen ve kullanılan endikatörleri kapsayan uluslararası bir projedir.

Göç ve entegrasyon konularının Türkiye’nin gündemine oturduğu bu hassas dönemde tamamlanmış olan  MİPEX 2015’in  bu yıl için Türkiye sonuçları 23 Haziran 2015 günü MİPEX Temsilcisi Thomas Huddleston tarafından İstanbul Bilgi Üniversitesinde düzenlenen bir panelde açıklanmıştır. Panele Prof. Dr. Ayhan Kaya (İstanbul Bilgi Üniversitesi), Prof. Dr. Bianca Kaiser (Kemerburgaz Üniversitesi), Doç. Dr. Saime Özçürümez (Bilkent Üniversitesi), Doç. Dr. Pınar Uyan (İstanbul Bilgi Üniversitesi) ve Veysel Eşsiz (Mülteci Hakları Merkezi) sonuçlara ilişkin kısa birer değerlendirme yaptıktan sonra katılımcılar yorumlarını sunmuşlardır.

MİPEX, içerisinde Türkiye’nin de olduğu 38 ülkenin (AB üyesi ülkeler, Avustralya, Kanada, İzlanda, Yeni Zelanda, Norveç, Güney Kore, İsviçre ve ABD) göç yasalarınına, uygulamalarınına ve entegrasyon politikalarına ait verilerin incelendiği çalışma olup, her ülke için adeta  bir “Göç ve Entegrasyon Karnesi” niteliğini taşımaktadır.

Her yıl toplanan bilgiler ve elde edilen göstergeler uluslararası kamu oyu ile paylaşılmakta olup, göç uzmanları ve akademik dünya için önemli bir referans kaynağı oluşturmaktadır

MİPEX (MİPEX Göç ve Entegrasyon Politikaları Göstergeleri), merkezi Brüksel’de olan uluslararası bir akademisyen ve uzman ekibinin ortak çalışmasının yıllık ürünü (http://mipex.eu/ olup bu projenin sonuçları, Barcelona Uluslararası Çalışmalar Merkezi (CİDOB) ve Göç Merkezi Grubu (MPG) tarafından derlenmektedir.

Türkiye’de 2013 yılından beri İstanbul Bilgi Üniversitesi AB Enstitüsü (Prof. Dr. Ayhan Kaya) ve Kemerburgaz Üniversitesi (Prof.Dr.Bianca Kaiser) MİPEX’in Türkiye için resmi ortak statüsüne kabul edilip, göç ve entegrasyon çalışmaları alanında geniş bir akademisyen ve uzman grubundan bu alanlardaki politikalar, yasalar ve uygulamaları hakkında veri toplamışlardır.

Göç ve entegrasyon konularının tüm ülkeler için çok hassas ve yoğun bir gündem maddesi oluşturduğu bu yıl, MİPEX 2015’nin Türkiye için değerlendirmeleri ve önerilerinden bazı başlıklar şunlardır:

DEĞİŞEN ŞARTLAR

• Göç ve göçmenlik konusunda uzun bir tarihi olan ülke bugün müteciler, kayıt dışı yabancılar ve göçmen işçiler için önemli bir merkez ve geçiş noktası haline gelmiştir
• Türkiye’de ikamet eden kayıt altındaki yabancı vatandaşlarının sayısı 2008’de 100.000 iken, 2013’de 275.000’e yükselmiştir (2013 rakamları Türk makamlarının Eurostat’a ilettiği rakamlardır)
• Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği kayıtlarına göre Türkiye’de kayıt altındaki Suriyeli mültecilerin sayıları 2013 Ocak ayında 175.000, 2014 Ocak’ta 560.000, 2015 Ocak’ta 1,5 Milyonu aşmıştır (50% Kadın, 50% çocuk toplam sayının %4 ‘ü 60 yaşını aşkın).
• MİPEX en düşük iş bulma rakamları 53% (2014) (Yunanistan’la benzer)
• Yunanistan gibi Türkiye’de de Türk vatandaşlarının büyük çoğunluğu artan oranlarda mülteci karşıtı olup, mültecilerle düşük maaşlar ve yükselen konut kiraları atasında bağlantı kurmaktadırlar

DEĞİŞEN POLİTİKALAR

• Türkiye’nin mültecilik ve göç politikaları gün geçtikçe AB üyeliği perspektifini daha az göz önünde tutmakta ve giderek şu anda ülkede bulunan kayıtlı 1,7 Milyon Suriyeli Mültecinin  (bu sayının 2015 sonunda 2,5 Milyon olacağı varsayılmaktadır) varlığı üzerine odaklanmaktadır. BM aracılığı ile mülteciler için yapılan fon taleplerine gelince, 2015 için BMMYK şimdiye kadar gereken fonların sadece %17 sini alabilmiştir.
• Türkiye bugün dünyadaki en yüksek sayıda mülteci barındıran ülkesi haline gelmiş olup, Suriyeli mültecilerin 250.000i 25 mülteci kampında ikamet etmekte, diğerleri ise çeşitli illerde bulunmaktadırlar.
• 38 MİPEX ülkesi arasında Türkiye BM mülteci hakları antlaşmasıni imzalamış (1990) tek ülkedir.
• 2013’te çıkan Yeni Yabancıları Kanunu (6458 nolu Kanun), BM ve AB tarafından olumlu karşılanmıştır. Çoğrafi kısıtlamaları korumasına rağmen yeni yasa ululararası koruma tedbirleri, çalışma izni ve oturma izni konularında temel prosedürler öngörmektedir.
• Türkiye’nin de aralarında olduğu pek az ülke bugün mültecilik statüsüne çoğrafi bir kısıtlama getirerek mültecilere statüsünü (1951 Cenevre Antlaşması) sadece Avrupa kökenli mültecilere tanımaktadır.
• 2013’te çıkan Yeni Yabancıları Kanunu (6458 nolu Kanun) ayrıca mülteci ve göçmenlerin topluma tedricen uyum sağlamaları konusunda bir dizi önlem alınmasını öngörmekte ve İçişleri Bakanlığı bünyesinde bir “Göç Politikakarı İzleme Komisyonu” kurulmasını öngörmektedir.

Sonuçlar ve Öneriler

• Yeni yasadan sonra bile Türkiye’nin MİPEX Endeksinde puanı 2015 için sadece az bir artış göstermiştir (+%1). Türkiye’nin yasal çerçevesi göç ve mülteci konusunda hala olumsuz olup, diğer MİPEX ülkelerinden daha düşük bir puan almıştır (100 üzerinden 25)
• Göçmen ve mültecilerin ve ailelerinin az veya kısıtlı destek aldığıdığı, iş pazarına entegrasyon da sorunlar yaşandığı, destek ve eğitim politikalarının yetersizliği
• Göçmen ve mültecilerin siyasi hakları konusunda yetersizlikler
• Göçmenlere eşitlik konusunda ve ayrımcılık konusunda pozitif yönde ilerlemeler gözlense de uygulamada ayrımcılık deneyimi yaşayan pek çok göçmen hakları hakkında bilgi sahibi olmayıp hak ihlallerini resmi makamlara bildirmekten çekinmektedir
• Bu tabloda Güney Avrupa ülkeleri arasında Türkiyenin düşük puan alıyor olması, halen yasal düzenlemelerin beklendiği bir “mültecilere ayrımcılık yasasının” çıkmayışı ve bu kapsamda beklenen “ayrımcılık kontrol makamının” kurulmamış olmasına bağlanabilir.

Bu alanların yanısıra öneriler kapsamında:

• Türkiye’nin olumlu uygulamalarının gözlendiği bölünmüş aileler için aile birleşimi politikaları yasalarının AB ülkeleri ve diğer MİPEX ülkelerinin yasalarının seviyelerine ulaşması
•  Uzun süreli yerleşik  göçmenlere ikamet izinlerin alınması ve özellikle vatandaşlığa geçiş  ve eşit haklara erişimleri için 6458 Nolu Yasanın AB ülkeleri ve diğer MİPEX ülkelerinin yasalarının seviyelerine ulaşması
• 2013’te çıkan Yeni Yabancıları Kanunu (6458 nolu Kanun) kapsamında alınması öngörülen  mülteci ve göçmenlerin topluma tedricen uyum sağlamaları konusunda bir dizi önlem alınması ve İçişleri Bakanlığı bünyesinde bir “Göç Politikaları İzleme Komisyonu”

MİPEX 2015 Göç ve Entegrasyon Politikaları Endeksi - Türkiye için Sayısal Veriler (100 üzerinden)

İş Pazarına Entegrasyon: 15  (MİPEX sıralaması 38 üzerinden 38inci)

Aile Birleşmesi: 49 (MİPEX sıralaması 38 üzerinden 32 inci)

Eğitim: 5 (MİPEX sıralaması 38 üzerinden 37 inci)

Sağlık: 32 (MİPEX sıralaması 38 üzerinden 28inci)

Siyasi Katılım: 11 (MİPEX sıralaması 38 üzerinden 36ıncı)

Sürekli İkamet İzni: 27 (MİPEX sıralaması 38 üzerinden 38ıncı)

Vatandaşlık: 34 (MİPEX sıralaması 38 üzerinden 27inci)

Ayrımcılık(karşıtlığı): 26 ((MİPEX sıralaması 38 üzerinden 36inci)

 

Kaynak ve detaylar: www.mipex.eu/turkey