Avrupa Birliği Enstitüsü: 10 yılı aşan Avrupa Birliği Çalışmaları, Gülperi Vural
2017 BİLGİ AB Enstitüsü için çok özel bir yıl oldu. Enstitümüz 10 yılı aşkın bir süredir akademik alanda hizmet veriyor. Enstitü Ekibi olarak arkada bırakmış olduğumuz yılları hatırlamak ve anılarımızı paylaşmak istedik.
Nasıl başladık?
1996 yılında ki kuruluşundan beri, İstanbul Bilgi Üniversitesi Misyonunda Avrupa Birliği perspektifine katkı sağlamayı ve konuda öncü akademik çalışmalar yapmayı hedeflemiş; Üniversitemiz bu Misyona uygun olarak Türkiye’de Avrupa Birliği’ne odaklanan akademik programların ve araştırmaların, siyasi ve sosyal çalışmaların önderliğini üstlenmiştir.
BİLGİ’nin AB yolculuğu Üniversite bünyesinde 2005 Nisan ayında kurulan bir “Avrupa Birliği Araştırma ve Uygulama Merkezi” ile bir üst kademeye taşınmış ve bu Merkez siyasi, sosyal, ekonomik ve hukuk alanlarında Türkiye’nin AB ile ilişkileri konulu bir platform olarak ulusal ve uluslararası toplantılar, seminerler, konferanslar düzenlemiş ve pek çok araştırma ve yayına imza atmıştır.
BİLGİ AB Merkezi aynı zamanda bugünkü AB Enstitüsü’nün temelini oluşturan çekirdek bir akademisyen grubunu bir araya getirmiş ve Avrupa Birliği konusunda, “çoklu disiplinli=multidisciplinary” bir akademik oluşumun temellerini atmıştır.
AB Enstitüsü: ilk adımlar…
Bilgi Üniversitesi Yönetimi’nin başvurusu 2006 yılında YÖK’ün olumlu görüşü üzerine TBMM’de 6 Mayıs 2006 tarihinde kabul edilen yasa uyarınca BİLGİ AB Enstitüsü kurulmuştur.
Enstitü 2007 yılında faaliyete geçerken üç temel branş - AB Siyaseti, AB Ekonomisi ve AB Hukuku- üzerine odaklanmış ve BİLGİ’de yürütülen AB’ye yönelik akademik program ve çalışmalara önemli destekler vermeyi hedeflemiştir. Böylece AB İlişkileri Lisans Programı, AB Çalışmaları Yüksek Lisans Programı ve Hayat Boyu Eğitim felsefesi kapsamında geliştirilen iki Sertifika Programı tüm BİLGİ birimleri ve Enstitü’nün destekleri sayesinde önemli başarılara ulaşmıştır.
2007 yılı boyunca Enstitü Yönetimi de kademeli olarak göreve başlamış, böylece Ayhan Kaya Enstitü Müdürü, Gülperi Vural İdari Koordinatör, Refika Saldere, Enstitü Sekreteri olarak AB Enstitüsü’ne katılmışlardır. AB Enstitüsü’nün ilk Yönetim Kurulu ve Enstitü Kurulu da Bilgi’nin değişik Fakülte ve Birimlerinde görev yapan akademisyenlerden oluşmuş olup Enstitü’nün multidisicipliner çalışma yapmak vurgulamıştır: Prof. Dr. Alan Duben (Sosyoloji ve Antropoloji), Prof. Dr. Yonca Aslanbay (İletişim Fakültesi), Prof. Dr. Yeşim Atamer (Hukuk Fakültesi), Prof. Dr. Nihal İncioğlu (Uluslararası İlişkiler Bölümü)ve Prof. Dr. Durmuş Özdemir (Ekonomi Bölümü).
Enstitü’nün ilk senelerinde Hayat Boyu Eğitim felsefesi kapsamında çalışan yetişkinlere ve sivil toplum kuruluşlarına katkı sağlamaya yönelik iki Sertifika Programı başlatıldı. “Avrupa Birliği Çalışmaları Sertifika Programı” ve daha sonra geliştirilen “AB Fonları ve Proje Döngüsü Yönetimi Sertifika Programı” ile sadece İstanbul’da değil, Van, Diyarbakır, Afyonkarahisar, Antalya, Bursa gibi pek çok Anadolu kentinde de 1500’ü aşkın yetişkin öğrenciye eğitim hizmeti verildi.
DAAD Berlin Öğrenci Gezisi, 2010 Uluslararası Dünya Ana Dili Günü, 21 Şubat 2012
CIFE Yaz Okulu, 2009
AB Enstitüsü: Akademik Programlara Katkılar…
AB Enstitüsü akademisyenleri yıllardır BİLGİ’de düzenlenen Avrupa Birliği çalışmaları odaklı akademik ve sertifika programlarına gerek bilimsel gerek de yönetim açısından önemli katkılarda bulunmaktadırlar. Bu programlar arasında daha önce bahsi geçen Avrupa Birliği Lisans Programını, Avrupa Birliği Çalışmaları Yüksek Lisans Programını ve sertifika programlarını sayabiliriz. Bu programlara önemli katkılarda bulunanlar arasında Doç. Dr. Senem Aydın-Düzgit, Yrd. Doç. Dr. Özge Onursal-Beşgül, Emre Gönen, Prof. Dr. Durmuş Özdemir, Prof. Dr. Nihal İncioğlu, Doç. Dr. Alper Akyüz, Prof. Dr. Ayhan Kaya, Dr. Ayşe Tecmen ve pek çok değerli akademisyeni sayabiliriz.
AB Enstitüsünden Jean Monnet Mükemmeliyet Merkezine: Avrupa Birliği çalışmalarının uluslararasılaştırılması ve projeler…
Öğrenci Gezisi, Patrikhane 2013 Uluslararası Dünya Ana Dili Günü, 21 Şubat 2011
Geride bıraktığımız on yılı aşkın sürede AB Enstitüsü ekibi Bilgi’nin AB odaklı çalışmalarını destekleyen önemli sayıda program ve proje gerçekleştirdi: akademik araştırmalar, makaleler, kitap bölümleri; Türkiye ve yurtdışında yayınlanan akademik kitapların yanı sıra çok sayıda seminer, çalıştay, konferans, kitap lansmanı vb.
Almanya Viadrina Üniversitesi ile geliştirilen işbirliği çok sayıda Yüksek Lisans öğrencisinin Frankfurt (Oder)’da öğrenim görmesini ve Viadrina’dan gelen öğrencilerin de BİLGİ’ye gelmelerini fonlama imkânı verdi. Bunun yanı sıra, aynı işbirliği kapsamında Viadrina Üniversitesi’nin kurduğu “Aziz Nesin Kürsüsü” BİLGİ mensubu akademisyenlerin bir aylık bir süre ile Viadrina’da dersler ve seminerler vermesini sağladı. Aziz Nesin Kürsüsü çerçevesinde şimdiye kadar Prof. Dr. Alan Duben, Doç. Dr. Serhan Ada, Doç. Dr. Bertan Tokuzlu, Doç. Dr. Esra Arsan, Prof. Dr. Ayhan Kaya ve Yrd. Doç. Dr. İnan Ruma Viadrina’da ders verdiler.
AB Komisyonu tarafından AB akademik çalışmaları için fonlanan beş öncü yüksek eğitim kurumundan birisi olan CİFE (Centre International de Formation Europeenne) ile BİLGİ arasında imzalanan işbirliği anlaşması, CİFE’nin Avrupa Birliği Çalışmaları Yüksek Lisans Programına ev sahipliği ve katkı, CİFE Yaz Okulları ve ABD, Japonya, Tunus ve Şili gibi ülkelerin yaz okulu ve seminerlerini BİLGİ’de düzenlemek ve 600’ü aşkın uluslararası öğrenciye eğitim vermemizi sağladı.
AB’nin Almanya Çalışmaları ayağı ise DAAD’nin (The German Academic Exchange Organisation) önemli desteği sayesinde 2008’den bu yana kesintisiz devam ediyor. DAAD ile imzalanan işbirliği anlaşması kapsamında DAAD tam zamanlı bir akademisyenin BİLGİ’de Fachlektor olarak eğitim, araştırma ve proje çalışmalarını sürdürerek AB Enstitüsü ve Uluslararası İlişkiler Bölümüne katkıda bulunuyor. Bu destek ile BİLGİ’de beş yıl süresince görev yapan Dr. Peter Widmann Türkiye –AB ilişkilerinin medya açısından incelemelerinin yanı sıra Uluslararası İlişkiler Bölümünde dersler verdi ve Almanya’dan pek çok akademisyenin Bilgi ile bağlantı kurmalarını ve Bilgi öğrencilerinin Almanya’ya eğitim ziyaretlerini mümkün kıldı. Daha sonra DAAD Fachlektor’u olarak AB Enstitüsüne katılan Dr. Malte Fuhrmann ise Uluslararası İlişkiler Bölümünde verdiği derslerin yanı sıra 19. asırda Doğu Akdeniz Bölgesinde tarihi gelişmeler üzerinde çalışmaya devam ediyor.
Bu faaliyetlerin yanı sıra, AB Enstitüsü’nün en başarılı olduğu alanın AB fonlu projeler olduğunu söyleyebiliriz. 10 yılda Enstitü tarafından yürütülen veya Enstitü’nün aktif katılım sağladığı projeler arasında: İNTERACT (İNTERACT-AB, Fransa ve Türkiye Üniversiteler arası diyalog), 3 Jean Monnet Modül Projesi, Jean Monnet Mükemmeliyet Merkezi (Okulda AB Değerleri) Projesi, siyasi ve sosyal farklılıklar üzerine odaklanan “Avrupa’da Modernite ve Kimlikler” ve “Avrupa’da Tolerans ve Çoğulculuk” gibi AB 7 Çerçeve Programı Projeleri, Doç. Dr. Alper Kaliber, Dr. Cristiano Bee ve Prof. Dr. Claire Visier’nin BİLGİ’de yürüttüğü 3 Marie Curie Projesini sayabiliriz.
AB Enstitüsü’nün tarihinde çok önem taşıyan bir basamak ise ”Okulda AB Değerleri” projesinin kabul edilmesiyle Jean Monnet Mükemmeliyet Merkezi olmasıdır. Bu proje kapsamında BİLGİ, İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü, Beyoğlu ve Şişli Belediyeleri ve ÖRAV ile yaptığı işbirliği ile 200’ü aşkın İlköğretim ve Lise öğretmenine “Avrupa Değerleri” konulu birer haftalık eğitim seminerleri vermiş ve bunun yanı sıra bir sosyal sorumluluk projesi olarak başlayan “AB Gemisi” Seminerleri kapsamında BİLGİ akademisyen ve eğitimcilerinin 5000’i aşkın Lise öğrencisine değerler eğitimi verilmesi mümkün olmuştur.
“Okulda Avrupa Değerleri” projesinin diğer çıktıları arasında “İlköğretim, Lise ve Meslek Okullarında AB Algısı ve Eğitimi” konulu bir Çalıştay ve İstanbul İl Millî Eğitim Müdürlüğü, ÖRAV, BİLGİ akademisyen, eğitimci ve uzmanlarının katkılarıyla yayınlanan “Değerler Eğitimi-Eğitimde Farklılık ve Katılım Hakkı” (2016, Istanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları) kitabını da sayabiliriz.
Enstitümüz ayrıca Prof. Dr. Ayhan Kaya (2011) ve Senem Aydın-Düzgit (2013) olmak üzere 2 Jean Monnet Kürsüsü ile ödüllendirildi.
Katıldığımız daha güncel projeleri saymak gerekirse, şu anda ikisinin yürütülmekte ve sonuncusu da başlatılmakta olan üç AB Ufuk 2020 projeleri Enstitü’de yürütülmektedir:
COHERE (Critical Heritages), FEUTURE (The Future of Turkey-EU Relations: Mapping Scenarios and Testing Dynamics) ve RESPOND (Multllevel Governance of Refugees in Europe and the Middle East).
Son olarak, Dr. Meltem Sancak-Finke üç yıllık bir TÜBİTAK Projesi kapsamında Enstitü’ye katılmış ve “Living with Indeterminacy: not deported but abandoned in İstanbul” başlıklı araştırmasında İstanbul’da kayıt dışı göç kapsamına giren göçmenlerin durumunu incelemektedir.
AB Enstitüsü: Çok sayıda önemli Konuk ve Konuşmacı…
Geride bıraktığımız on yılı aşkın sürede BİLGİ Avrupa Birliği Enstitüsü pek çok önemli konuğu konferans, seminer, konuşma ve etkinlikler için misafir etti… Bizleri ziyaretleri ile onurlandıran önemli Türk şahsiyetler arasında İsmail Cem, Mehmet Ali Birand, Mevlut Çavuşoğlu ve pek çok Akademisyen ve Milletvekilini sayabiliriz.
AB’den gelen konuklardan iz bırakan isimler arasında Margot Wallström (AB Komisyonu eski Üyesi ve İsveç Dışişleri Bakanı), José-Manuel Barroso (AB Komisyonu eski Başkanı), Martin Schulz (Avrupa Parlamentosu eski Başkanı ve Almanya Sosyalist SPD Partisi Başkanı), Georges Papandreou (Yunanistan eski Başbakanı), Yves Leterme (Belçika eski Başbakanı), çok sayıda AB Komisyonu yöneticisi, AP Milletvekili ve Akademisyenleri sayabiliriz.
Martin Schulz, AB Parlamento Başkanı, 2012 Kadın ve Siyaset: İyi Örnekler Çalıştayı, 2011
AB Enstitüsü: Konferanslar, Çalıştaylar, Seminerler ve Kitap Tanıtımları…
Enstitümüzün şimdiye kadar düzenlemiş olduğu tüm çalıştay, seminer, konferans, kitap lansmanı ve diğer etkinlikleri burada anmak çok zor. Son 10 yıl süresince AB Enstitüsü her yıl en az 10 etkinlik düzenlendi ve bunun yanı sıra Enstitümüz ile bağlantılı çalışan akademisyenlerimiz de BİLGİ dışında, gerek ulusal gerek uluslararası pek çok akademik etkinliğe katılarak çalışmalarımıza katkıda bulundular.
Burada vurgulanması gereken diğer önemli bir husus da AB Enstitüsü’nün tüm çalışma ve etkinliklerinin başarısında BİLGİ Mütevelli Heyeti, Rektörlük, Genel Sekreterlik ve okulumuzun değerli Akademik ve İdari kadrolarının süregelen desteklerinin büyük katkısıdır.
Conference on Contemporary Turkish Studies at a Glance - Topics, Institutions and Future 13-14 October 2012
AB Enstitüsü: Yıllık Bülten, Working Paper’lar, Kitaplar, E-Kitaplar, Web sitesi ve Sosyal Medya…
AB Enstitüsü diğer faaliyetlerinin yanı sıra büyük sayıda yayın yapmaktadır: yıllık Bülten 2017’de 10. sayısına ulaşmış, Enstitü’nün Working Paperlari “Balkanların yeniden Keşfi”, “Uluslararası Göç Çalışmalarında Toplumsal Cinsiyet”, “Türkiye’de Ermeni Algısı”, “Türkiye’ye yapılan AB Finansal Desteği”, “Çok kültürlü Avrupa’da Konuşma Özgürlüğü”, “Küreselleşme ve Ekonomik Durağanlık” gibi pek çok değişik konuyu ele almıştır. Nisan/Mayıs 2018 ‘de yayınlanması öngörülen dokuzuncu Working Paperimiz ise “Nation Branding in Turkey: Seeking Cultural Recognition” temasını inceleyecektir.
Enstitü ekibi ayrıca (bireysel veya ekip olarak) çok sayıda yayına imza atmıştır. Örnek olarak, Enstitü’nün 2011 yılında yayınlamış olduğu ilk Türkçe AB Çalışmaları Ders Kitabı (editörleri Ayhan Kaya, Özge Onursal-Beşgül, Senem Aydın –Düzgit ve Yaprak Gürsoy); Senem Aydın-Düzgit’in “Constructions of European Identity: Debates and Discourses on Turkey and the EU” (Palgrave,2012), ”Turkey and EU Relations” (Natalie Tocci ile birlikte) (Palgrave, 2016), ”Europeanization and Tolerance in Turkey”, Ayhan Kaya (Palgrave 2013) ve “İslam, Migration and İntegration: the Age of Securitization” (Palgrave 2012)’yi sayabiliriz.
Jean Monnet projeleri kapsamında AB Enstitüsü Türkiye’de bir ilke imza atarak “Dijital Avrupa-Lise Öğrencileri için E-Kitap” (2015) ve e-Kitabı kullanacak öğretmenler için “Öğretmen Kılavuzunu” İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve Öğretmen Akademisi Vakfı (ÖRAV) ile birlikte yayınlamıştır (http://dijitalavrupa.bilgi.edu.tr).
BİLGİ ile İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve ÖRAV ekip çalışmasının diğer bir ürünü ise Jean Monnet Mükemmeliyet Merkezi olarak yürütmüş olduğumuz “Okulda Avrupa Değerleri” projesi kapsamında İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınlarından “Değerler Eğitimi: Eğitimde Farklılık ve Katılım Hakkı” olmuştur.
Son olarak pek çok akademik araştırma merkezi gibi AB Enstitüsü’nde sıkça güncellenen bir web sitesi (http://eu.bilgi.edu.tr), Facebook hesabı (BILGI.EuropeanInstitute) ve Twitter hesabı (BILGI_European) 6000 ulusal ve uluslararası paydaşı kapsayan mailing listemizle iletişim çalışmaları için kullanılmaktadır.
AB Kulübü…
BİLGİ öğrencileri pek çok alanda aktif olup, okulumuzda çok sayıda Öğrenci Kulübü mevcuttur. AB çalışmaları eğitimi gören Lisans ve Yüksek Lisans öğrencilerinin kurmuş olduğu AB Öğrenci Kulübü ise Kulüp olarak organize ettikleri pek çok faaliyet ve etkinliğin yanı sıra, baştan beri Enstitü’nün pek çok faaliyetine destek olup çalıştay, seminer ve konferanslarımıza katılıp ayrıca Beyoğlu ve Şişli Belediyesi sınırları içerisindeki liselerde öğrenciler için düzenlenen “AB Gemisi “ eğitimlerinde de önemli destek vermişlerdir
Ve son olarak: AB Enstitüsü Ekibi…
AB Enstitüsü Ekibi, 2011 Ayhan Kaya Profesörlük Kutlaması, 2009
Senem Aydın-Düzgit, Jean Monnet Kürsü Sahibi 2013-2016
BİLGİ Avrupa Birliği Enstitüsü ekibinin ortak hedefi olan AB çalışmalarını güçlendirmek, derinleştirmek ve yaymak, evrensel değerler üzerine odaklanmak için emek vererek geçirdiği gün, ay ve yılları birkaç cümlede anlatmak imkânsız.
Bu yoğun çalışma temposunun arka planında yüksek motivasyonlu ve hedefe odaklanmış uyum içinde çalışan uluslararası bir ekip vardı: AB Enstitüsü’ne emek vermiş ve bazıları başka ülke ve kurumlara gitmek için ayrılan ve isimlerini hep saygı ve sevgiyle andığımız ve ilişkilerimizi sürdürdüğümüz arkadaşlarımız arasında: Suna Gökçe, Peter Widmann, Refika Saldere, Aslı Aydın, Cristiano Bee, Alper Kaliber, Claire Visier, Senem Aydın-Düzgit, Ayhan Kaya, Özge Onursal-Beşgül, Emre Gür, Ayşe Tecmen, Meltem Sancak-Finke, Gülperi Vural, Mareike Rump, Malte Fuhrmann, Thomas Schad, Kevin Smets, John Mc Manus ve Alper Baysan’ı sayabiliriz.
Bu denli uyum içinde çalışan bir ekibin mensupları profesyonel yaşamları dışında özel yaşamlarındaki pek çok gelişmeyi, mutlulukları ve bazen daha az mutlu günleri de paylaştılar. Enstitümüzün son 10 yılı aşkın süresinde dört evlilik (Suna Gökçe, Refika Saldere, Aslı Aydın ve Malte Fuhrmann) ve doğumlar kutladık (Ayhan Kaya, Senem Aydın-Düzgit, Özge Onursal-Beşgül, Suna Gökçe, Refika Saldere ve Cristiano Bee).
Dr. Ayşe Tecmen, Yüksek Lisans mezuniyet töreninden, 2009 Kuzey&Rüzgar&Refika 2017. AB Enstitüsü eski Sekreteri
Eğitim Programları Sorumlusu Aslı Aydın'ın Düğünü, 2017
Son on yılımızın kısa tarihini bitirirken, Avrupa Birliği Enstitüsü’nün gelmiş geçmiş ekip üyelerine ve İstanbul Bilgi Üniversitesinde bizlere hep destek vermiş olan Mütevelli Heyeti, Rektörlük, Genel Sekreterlik, Akademik ve İdari kadro çalışma arkadaşlarımıza ve BİLGİ dışında bizlerle çalışan paydaşlarımıza teşekkür ve şükranlarımızı sunuyoruz.
10. yıl için hazırladığımız videoyu izlemek için: https://www.youtube.com/watch?v=i5RVlrHAfR8&feature=youtu.be
Avrupa Birliği Enstitüsü Ekibi
